/ Behandelingen
Wat is diabetische retinopathie?
Diabetische retinopathie is een gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) die de ogen aantast. Suiker heeft namelijk de eigenschap de bloedvaten van het hele lichaam te verzwakken, zo ook de bloedvaten in en rond het netvlies van het oog. De functie van het netvlies is om binnenvallend licht om te zetten in elektrische stroompjes en het vervolgens, via de oogzenuw, door te geven aan de hersenen. Bij diabetische retinopathie raken de eigen bloedvaatjes in en rond het netvlies beschadigd waardoor ze gaan bloeden of vocht lekken.
In een verder stadium kan eveneens bloed in het glasvocht terecht komen. Het gevolg hiervan is dat het glasvocht vertroebelt. Het bloeden in het glasvocht komt doordat de bloedvaatjes in het oog kunnen afgesloten raken en nieuwe, zeer fijne zijtakjes krijgen die heel gemakkelijk bloeden. Ook kunnen nieuwe bloedvaatjes op het oppervlak van het netvlies of de oogzenuw ontstaan.
Wat zijn de verschijnselen?
Indien het netvlies door bloedingen of lekkage beschadigd raakt, zijn de beelden die u waarneemt wazig. Deze aandoening ontwikkelt zich geleidelijk en totdat het netvlies al sterk is aangetast merkt u er zelf weinig van. Het is daarom belangrijk uw ogen regelmatig door een oogarts te laten controleren; een tijdige opsporing van diabetische retinopathie is uiteindelijk altijd de beste bescherming tegen het verslechteren van uw zicht.
Het onderzoek
Om diabetische retinopathie op te kunnen sporen onderzoekt uw oogarts het netvlies en de omringende bloedvaten. Dit onderzoek is pijnloos en gebeurt met een zogenaamde oogspiegel. In sommige gevallen worden uw pupillen voor dit onderzoek verwijd met behulp van enkele druppels. Dit heeft tot gevolg dat u enkele uren wazig ziet en wat minder het licht kan verdragen.
Indien de oogarts diabetische retinopathie bij u constateert, is een tweede methode van onderzoek nodig om vast te stellen op welke plaats en in welke mate uw oog is aangetast. Dit gebeurt door middel van het maken van contrastfoto’s (hyperlink naar fluorescentie angeiografie).
De behandeling
Het is niet altijd nodig een behandeling in te stellen, diabetische retinopathie komt namelijk in meerdere vormen voor. De meest voorkomende vorm is vrij onschuldig waarbij het zicht niet ernstig is aangetast; meestal is het alleen nodig regelmatig terug te komen voor controles. Ook wanneer het glasvocht door bloedingen troebel is geworden hoeft niet altijd meteen te worden ingegrepen, vaak verdwijnt het bloed op natuurlijke wijze vanzelf. Bij een meer ernstige vorm beoordeelt de oogarts of het nodig is een behandeling in te stellen. Hij kijkt hiervoor in welke mate het netvlies aangetast is via de fluoresceine angeiografie.
Mogelijke behandelingen
Een laser is een smalle, krachtige lichtbundel waarmee de arts de aangedane delen van het netvlies kan behandelen. De behandeling duurt circa 10 tot 15 minuten waarbij eerst de pupil moet verwijd worden met oogdruppels. Deze behandeling wordt uitgevoerd in de Oogkliniek. Na een laserbehandeling kan u onmiddellijk terug naar huis. Als regel is een laserbehandeling niet pijnlijk, sowieso krijgt u verdovende druppels toegediend.
Wat is het? Een intravitreale injectie is een injectie met een zeer geringe hoeveelheid geneesmiddel in het glasachtig lichaam van het oog. Het oog bestaat van buiten naar binnen uit de harde oogrok (sclera), het vaatvlies (de choroidea), het netvlies (de retina) en is gevuld met een waterige geleiachtige substantie (het glasachtig lichaam). Zie figuur infraNa de ingreep moet de patiënt met het gezicht naar beneden blijven liggen, normaal gesproken 10 dagen. In deze positie blijft de bel tegen de macula aan drukken en wordt geleidelijk geabsorbeerd door het oog, waardoor het gat dichtgroeit. Als de bel is geabsorbeerd, vult de glasvochtholte zich met natuurlijk oogvocht.
De houding met het gezicht naar beneden is van cruciaal belang voor het succes van de ingreep. Mensen die niet zo lang met het gezicht naar beneden kunnen blijven liggen, komen niet in aanmerking voor een gastamponnade maar krijgen een siliconentamponnade. In deze gevallen kan de patiënt de houding met het gezicht naar beneden vermijden maar een tweede vitrectomie is nodig om de siliconenolie na een of twee maanden te verwijderen.
Op de dag zelf het oog ingedruppeld met onder andere verdovende druppels en daarna gedesinfecteerd. Er wordt een ooglidspreider geplaatst zodat het oog open blijft staan. Het geneesmiddel wordt geïnjecteerd, u kunt dan een soort vliegjes (net als floaters) waarnemen, dit is het ingespoten geneesmiddel. Vervolgens wordt er antibiotica in het oog gedaan. Eventueel begint u de volgende dag zelf te druppelen met antibioticadruppels. U wordt gecontroleerd volgens afspraak door uw oogarts
Complicaties
Oogdrukverhoging; bijwerking bij corticosteroiden. Bij vaatgroeiremmers komt deze complicatie nauwelijks voor.
Infectie: zeldzaam; indien het oog erg rood wordt met pijn en lichtschuw moet u uw artswaarschuwen.
Netvliesloslating: zeldzaam
Glasvochtbloeding: zeldzaam
Recent zijn er meerdere grote studies verschenen (zoals bv Read2, Restore, Resolve, DCRnet) die het nut bewijzen van anti-VEGF behandelingen ivm laserbehandeling alleen. Op de grafiek van de Europese studie Restore is duidelijk te zien dat laserbehandeling alleen de visus kan stabiliseren, antiVEGF injecties al dan niet in combinatie met laserbehandeling doet wel de visus verbeteren. Therapeutisch gezien moet gestart worden met een reeks van 3 intravitreale injecties anti VEGF om de 6 weken met tussendoor enkele controles. Op die manier kan het oedeem verminderd worden en is het risico op retinale neovascularisaties minder. Na de oplaaddosis van 3 injecties wordt er verder opgevolgd met fluonangeiografie en spectralis domainOCT. Meestal is het nodig om erna bijkomende injecties en laserbehandelingen te plannen om de visus te stabiliseren of terug te verbeteren. Een verzwakte visus is meestal het resultaat maar door de intravitreale anti VEGF injecties evt in combinatie met laserbehandeling is er een duidelijke visuswinst tov niets doen als optie of enkel laserbehandeling.
Van zodra er neovascularisatie optreedt tijdens de opvolging moet gestart worden met een laser panfotocoagulatie. In ernstige proliferatieve diabetische retinopathie wordt behandeld met laserchirurgie, soms aangevuld met één of meerdere intravitreale injecties met anti VEGF. Een laserbehandeling zorgt ervoor dat abnormale bloedvaten krimpen. Omdat er veel laserverbrandingen nodig zijn, zijn er doorgaans drie of meer sessies nodig voor een volledige behandeling. Hoewel u enig verlies van zijzicht kunt merken, kan de laserbehandeling de rest van uw gezichtsvermogen redden. Laserbehandelingen kunnen uw kleurzicht en nachtzicht enigszins verminderen. Het niet uitvoeren van de laserbehandeling (evt in combinatie met injecties) bij proliferatieve diabetes retinopathie leidt tot volledige blindheid.
Bij tractie of maculaire pucker is een heelkundige peeling aangewezen. Als de vitreumbloeding hevig is, is er misschien een ingreep nodig, vitrectomie. Tijdens een vitrectomie wordt bloed verwijderd uit het midden van uw oog. Een vitrectomie is ook geïndiceerd als er zich proliferatieve vasculaire membranen in het glasvocht ontwikkelen waardoor een tractieloslating van het netvlies ontstaat. Vitrectomie wordt verricht onder lokale of algemene anesthesie. Daarna wordt met een klein instrument de glasachtige gelei die vertroebeld is met bloed verwijderd. Het glasvocht wordt vervangen door een zoutoplossing. Omdat het glasvocht voornamelijk uit water bestaat, merkt u geen verandering tussen de zoutoplossing en het oorspronkelijke glasvocht. Laserbehandelingen worden altijd tijdens vitrectomie verricht met een intraoculaire sonde.
Bijna elke patient gaat dezelfde dag van de vitrectomie ingreep naar huis. Sommige mensen blijven een nacht in het ziekenhuis. Uw oog is rood en gevoelig. U moet medicinale oogdruppels gebruiken tegen infectie.
Maak IEDER JAAR een afspraak bij uw eigen oogarts. Gebruik de voorgeschreven diabetesmedicatie op de voorgeschreven tijdstippen en in de juiste hoeveelheden, volg het dieet van uw specialist of huisarts met eveneens strikte opvolging van bloeddruk en cholesterol.
